بررسی مردم گرایی و نوع دوستی در متون منثور عرفانی قرن پنجم تا آغاز قرن هفتم هجری

چکیده عرفان اسلامی مبتنی بر اعتقادات اسلامی و سرشار از آموزه های اجتماعی و اخلاقی است که نگاه تک بعدی و یک جانبه گرایانه به آن بیانگر عدم شناخت عرفان ناب اسلامی است . لذا این پژوهش به بررسی عرفان اجتماعی و شناخت جنبه های مردمی آن در متون منثور عرفانی قرن پنجم تا قرن هفتم هجری می پردازد و اخلاق اجتماعی عرفا را در بینش عرفانی و سیر و سلوک عملی شان بررسی می کند . این رساله با بررسی عزلت و نفی تداوم آن در سیر و سلوک عرفا آن را مقدمه ورود عرفانی عارف به جامعه می داند و با تبیین اهداف اجتماعی عزلت ، حقیقت تازه ای از عرفان اسلامی را بیان می کند و در ادامه با بررسی مبانی صحبت و هم نشینی ، جنبه دیگری از عرفان اجتماعی را نشان می دهد و با این مقدمه به بررسی جنبه های اجتماعی عرفان ؛ یعنی شفقت به خلق ، حسن خلق و مدارا ، فتوت ، عفو و بخشش ، ایثار ، هدایتگری و غیره در متون عرفانی می پردازد و گستردگی عرفان ناب اسلامی و تأثیر مردم گرایی و نوع دوستی را در رسیدن به قرب الهی بیان می کند . اگر چه هدف کلی این رساله اثبات حضور موثر عرفا در جامعه و نقش آن در تقرب به خدا و شناخت جایگاه ارزشمند خلق در بینش عرفا است اما علاوه بر آن با بیانی روشن ، پرده از چهره حقیقت عرفان اسلامی بر می دارد و آن را در متن جامعه به نمایش می گذارد و حقانیت عرفان اسلامی را در مقابل عرفان های نو ظهور نشان داده و به شناخت عرفان واقعی کمک می کند . هم چنین مباحث اخلاقی و مردمی مطرح شده در این رساله در زمینه حل مسائل روانی به خصوص روان شناسی مثبت موثر خواهد بود و به رشد مفاهیمی بنیادی روان شناسی مثبت ، چون مثبت اندیشی ، هدفمندی ، بخشش و نوع دوستی ؛ در جامعه معاصر ، کمک خواهد کرد . کلید واژه: جامعه، مردم گرایی ، عارف، متون عرفانی، قرب